Yãk-y n kẽng y sẽn tarã nengẽ

Jacqueline Moudeina

Soolge Wikipidiya
Jacqueline Moudeina
neda
Sex or genderfemale Tekre
Country of citizenshipChad Tekre
Given nameJacqueline Tekre
Date of birth1957 Tekre
Zĩ-ninga o rogeChad Tekre
Languages spoken, written or signedArabic, French Tekre
Occupationhuman rights defender, lawyer Tekre
Educated atUniversité Marien Ngouabi Tekre
Award receivedRight Livelihood Award, Martin Ennals Award for Human Rights Defenders Tekre

A Jacqueline Moudeina (b sẽn dog yʋʋmd 1957) yaa Zad-rɩt-n-soaba la ned sẽn get a nin-tɩrse, a sẽn mi a sẽn kẽes a Hissène Habré bʋʋd ne a sẽn maan tʋʋm-wẽns sẽn namsd ãdem-biisã yĩmd ne-a wã yĩnga.nga, la sẽn tʋ

A BIOGRAFI

[tekre | teke sidgem]

A Jacqueline Moudeina rogame la a bɩɩ Chad; la yʋʋmd 1979 wã, zabr sẽn sɩng tẽngã pʋgẽ wã poore, a basa a sẽn zãmsd Inglizã wã Tchad Inivèsite, n zoe n kẽng Kongo ne a sɩdã. B zĩnda be yʋʋm 13 n yaool n lebg n wa. A sẽn da be be wã, a paama a magisterã sẽn yaa tãb-biis noorã pʋgẽ Brazzaville karẽn-biisã pʋgẽ. [1]

A lebg n wa Tchad yʋʋmd 1995 wã, a Hissène Habré sẽn wa n yaa prezida wakatẽ wã, a sẽn wa n wa n maan rabeemã poore. A ra yaa zags sẽn zãms b tʋʋmdã, la a ra yaa [1]pʋg-paalgã sʋka. A sẽn wa n lebg sɛk-bi-poakã, yʋʋmd 2004 wã, a lebga Tchad tẽnga taoor soab sẽn get b mensã noor tɩ b keng b mensã. Yʋʋm piigã pʋgẽ, a sɩngame n kogl kaset a Habré ne a tũud-n-taasã sẽn maan wẽnga.

Yʋʋmd 2001 tʋʋlg kiuug rasem 23 wã, a Moudeina sẽn da be Frans tẽn-boogã taoor n maand maand maand sẽn pa zems ne a sẽn maand a naamã sorã, Polɩɩs komissɛɛr a Mahamat Wakaye kõo noor tɩ b yiis maandã ne pãnga. A Moudeina paama b toog ne b grenããã, la a zĩnda Frans yʋʋm a ye n paam n maag a meng.[2]

A HABRE BUUDU

[tekre | teke sidgem]

Yʋʋmd 1982 wã, a Hissène Habré rɩka naam ne puugr. [3] A Moudeina sɩngame n zabd ne a Habré yʋʋmd 2000 wã, a sẽn da vɩ Senegal tẽnga pʋgẽ, la a sẽn da maand a sẽn na yɩl n sõng pag a yopoe wã. A bʋ-kaoodã sẽn da be bʋʋdã pʋgẽ wã kɩtame t'a maan bũmb sẽn kɩt tɩ b namsd a Zeova la b maand wẽnga. La yʋʋmd a ye poore, bʋ-kaoodã basa bʋʋdã n yeel tɩ yaa Senegali soolmã pʋgẽ. A Moudeina ne a kʋʋbã me kẽnga Belzẽ, bala b tara noor tɩ b tõe n sɩbg ned ning fãa sẽn maan-a tʋʋma dũniyã gill zugu.

Yʋʋmd 2016 kiuug rasem 30 wã, b kɩtame t'a Hissène Habré paam bãens yʋʋm kobs sẽn kõn sa. [4]Yʋʋm a nu poore, b bʋ-kaood a sẽn be Belzjamã n kao bʋʋdã n yeel t'a Habré yaa sodaas sẽn maan kʋɩlem, n maand wẽnga, la a kʋʋ neb a taabã. Rẽ poore, b kɩtame tɩ b yiis tẽn-zẽms n yõk-a, la b kos t'a yi Senegal n tɩ kõ-a. B yõka-a lame n yõk-a rasem piig la a ye, la Senegali prokurorã yeelame t'a pa na n tõog n maan bũmb ning b sẽn yeelã ye. A Senegal tẽnga taoor soabã yeelame tɩ yaa Afirik yell la a sẽn maan n wilg tɩ yaa Afiriki sull n na n deeg a bʋʋdã. [5]

Yʋʋmd 2005 soabã pʋgẽ, Afirik Tigenga kosa Senegal t'a tɩg a Habré ne a Afrika yʋʋr yĩnga, n yeel tɩ pa segd n kao Afirik tẽnga taoor soab bʋʋd Afirik tẽngẽ ye. La yʋʋm a yoob pʋgẽ, Senegal yeelame tɩ b pa na n kao a bʋʋd ye.[6] A Moudeina sẽn na n maan bũmb ning fãa, a modgame n na n yiis-a tẽn-zẽmsẽ. [7]

A KUUNA
[tekre | teke sidgem]

A paama Martin Ennals Award sẽn kõ b sẽn kogend b mensã noor yʋʋmd 2002. A lebga Chad tẽnga bĩng sẽn get ninsaalb hakã kengre la b koglg (ATPDH) taoor soaba yʋʋmd 2004. A paama "Right Livelihood Award" yʋʋmd 2011 wã a sẽn maan a sẽn pa tõe n maan a toorẽ wã yĩnga, sẽn na yɩl n paam tɩrlem sẽn kẽed ne a sẽn da be a Tchad wã naam-soaba sẽn da yaa a nin-soaba, la a paas b bãngrã la b tũub ne b mensã noor sẽn be Afrɩka". [8]

LEBG-GES

  • First women lawyers around the world

SEBTIISE

  1. 1.0 1.1 https://web.archive.org/web/20101129221103/http://thewitness.org/article.php?id=886
  2. https://web.archive.org/web/20111204015252/http://www.frontlinedefenders.org/node/353
  3. http://www.martinennalsaward.org/hrd/jacqueline-moudeina/
  4. https://www.jeuneafrique.com/mag/636810/societe/tchad-que-devient-jacqueline-moudeina-lavocate-qui-a-fait-tomber-hissene-habre/
  5. http://justiceinconflict.org/2011/12/18/no-limits-for-justice-universal-jurisdiction-and-the-case-of-former-chadian-president-hissene-habre/
  6. http://www.africandiplomacy.com/index.php?option=com_content&view=article&id=820%3Ajacqueline-moudeina-impunity-is-a-cancer-that-prevents-us-from-realizing-our-true-potential&catid=70%3Angos-voices&Itemid=111&lang=en
  7. https://www.nytimes.com/2015/07/19/world/africa/surviving-grenade-and-terror-to-bring-chads-ex-leader-to-trial.html
  8. https://en.wikipedia.org/wiki/Right_Livelihood_Award